Οι ρόλοι που παίζουμε στις σχέσεις (και πώς να τους αναγνωρίσουμε)

Οι ρόλοι που παίζουμε στις σχέσεις (και πώς να τους αναγνωρίσουμε)

γράφει η Ντάνη Κική
Ψυχολόγος – Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεύτρια

Στη θεραπευτική μου δουλειά, συχνά παρατηρώ πως οι άνθρωποι μπαίνουν σε ρόλους μέσα στις σχέσεις τους, άλλοτε συνειδητά, άλλοτε χωρίς καν να το καταλάβουν.

Κάποιος γίνεται “ο δυνατός”: εκείνος που δε λυγίζει, που “κρατά” τις ισορροπίες.

Άλλος “ο φροντιστής”: αυτός που σιωπηλά παίρνει την ευθύνη για όλους.

Κάποιος “ο ήρεμος”, η λογική φωνή μέσα στη φουρτούνα.

Κι άλλος “ο δύσκολος”, εκείνος που φέρνει τους άλλους σε δύσκολη θέση, που δυσκολεύεται να συνεργαστεί ή να επικοινωνήσει αβίαστα.

Ίσως κι εσύ έχεις νιώσει κάποτε πως “παίζεις” έναν ρόλο μέσα σε μια σχέση, πως υπάρχει μια εκδοχή σου που εμφανίζεται ξανά και ξανά, σχεδόν αυτόματα.

Κι όμως αυτοί οι ρόλοι δεν εμφανίστηκαν τυχαία. Είναι τρόποι που μάθαμε να υπάρχουμε μέσα στην οικειότητα, μοτίβα που δημιουργήθηκαν νωρίς, για να νιώθουμε ασφάλεια, αποδοχή ή αγάπη.

Κάποτε, οι ρόλοι αυτοί μας προστάτεψαν. Μας έδωσαν θέση και σταθερότητα. Όμως με τον καιρό μπορεί να αρχίσουν να μας περιορίζουν, να στενεύουν σαν ρούχα που δεν μας χωρούν πια. Και τότε εμφανίζεται μια λεπτή κόπωση, μια αίσθηση ότι δεν είμαστε πια ο εαυτός μας μέσα στις σχέσεις που υποτίθεται πως μας ορίζουν.

Αν, για παράδειγμα, έχω μάθει ότι “πρέπει να είμαι πάντα δυνατή”, ίσως δυσκολεύομαι να δείξω ευαλωτότητα ή να ζητήσω βοήθεια.

Αν έχω τον ρόλο του “φροντιστή”, μπορεί να βάζω συνεχώς τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές μου, πιστεύοντας πως έτσι θα αξίζω την αγάπη τους, παραμελώντας όμως εμένα.

Η αναγνώριση των ρόλων δεν έρχεται με βία ή υπερπροσπάθεια, συμβαίνει όταν αρχίζουμε να παρατηρούμε απαλά τον εαυτό μας.

Όταν ρωτάμε:

Ποια εκδοχή μου εμφανίζεται εδώ; 

Τι φοβάμαι να δείξω; 

Ποιον ρόλο προσπαθώ να κρατήσω;

Αυτές οι ερωτήσεις δεν είναι κατηγορία, είναι πρόσκληση σε ειλικρίνεια.

Και κάπου εκεί, όταν αφήσουμε λίγο χώρο χωρίς ρόλους, μπορεί να αναδυθεί κάτι απλό, αληθινό και βαθιά ανθρώπινο: ο εαυτός μας, χωρίς τίτλους, χωρίς ρόλους, χωρίς “πρέπει”.

Εκεί αρχίζει η πραγματική επαφή.

Με τον άλλον, αλλά, κυρίως, με εμάς!